در جهان استفاده از بلوك سقفي پلي استايرين رايج نيست
    بلوك هاي سقفي پل استايرين كه برخي فعالان ساختماني از آن به عنوان «آتش پنهان» نام مي برند، از نظر مراجع قانوني فعال در حوزه نظارت و كنترل بر ساخت و ساز، مصالح ساختماني، استاندارد محسوب نمي شود و استفاده نادرست از آن عواقب جبران ناپذيري را براي ساكنان ساختمان ها مي تواند به همراه داشته باشد.
    پاي بلوك سقفي پلي استايرين يا همان يونوليت هاي سفيد رنگ از سال 1382 در ساخت و ساز شهرهاي بزرگ باز شد، اما اكنون كه 5 سال از مصرف اين ماده سبك و البته اشتعال زا در صنعت ساختمان مي گذرد هنوز استانداردي از سوي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي كشور براي توليد آن تعريف نشده و جالب آن كه طي دو سال اخير كه استفاده از يونوليت در تقريبا اكثر ساختمان ها شايع شده، مسوولان مدام نسبت به عدم مصرف آن هشدار مي دهند.
    بلوك هاي سقفي پلي استايرين را اين روزها همه كارگران ساختماني از آهن و سيمان بهتر مي شناسند.
    اين يونوليت هاي سفيد رنگ به جاي بلوك هاي سفالي و آجري در سقف هاي طبقات قرار مي گيرد و چون سبك، ارزان و حجيم است سازنده هاي ساختمان آن را به بلوك هاي آجري ترجيح مي دهند. گفته مي شود بلوك هاي سقفي پلي استايرين اختراع ايران است و چون پيش از اين در هيچ كدام از كشورهاي جهان از اين ماده شيميايي براي سقف ساختمان ها استفاده نشده، لذا ايران در تدوين استاندارد توليد اين ماده فعلاناتوان است.
    البته مركز تحقيقات ساختمان و مسكن در سال 82 ضوابط فني خاصي را براي توليد و نحوه مصرف يونوليت هاي سفيد رنگ در ساختمان تدوين كرده، اما اكثر كارخانه هايي كه اين ماده را توليد مي كنند هيچ تمايل و علاقه اي به رعايت ضوابط فني ندارند.
    برابر آخرين آماري كه مركز تحقيقات ساختمان و مسكن و همچنين شهرداري تهران اعلام كرده فقط 10 كارخانه، بلوك سقفي، پلي استايرين منطبق با ضوابط فني توليد مي كنند، اين در حالي است كه تعداد واحدهايي كه اين ماده شيميايي را به صورت زيرپله اي و غيرمجاز توليد و روانه بازار ساختماني مي كنند نزديك به عدد 100 است.
    قيمت هر مترمربع بلوك هاي سقفي پلي استايرين منطبق با ضوابط فني حدود 30هزار تومان است، اما همين ماده به قيمت هر مترمربع 6هزار تومان هم تحويل سازنده ها مي شود.
    برخي از مجريان ساختماني و پيمانكاران مي گويند مانعي براي مصرف بلوك هاي سقفي پلي استايرين (يونوليت هاي سفيد رنگ) به شرط آن كه ضوابط فني توليد را رعايت كرده باشند، وجود ندارد، اما مديران 6 سازمان دولتي و عمومي در حوزه ايمني ساختمان روز گذشته در نشست علمي بررسي «مضرات كاربرد پلي استايرين (يونوليت) در ساخت و سازها» نسبت به خطرات استفاده از اين ماده هشدار دادند.
    در نشست ديروز نمايندگاني از شهرداري تهران، سازمان نظام مهندسي كشور، مركز تحقيقات ساختمان، موسسه استاندارد، محيط زيست و سازمان آتش نشاني حضور داشتند.
    
    نتايج 500 آزمايش فني
    مهندس سعيد بختياري، رييس بخش آتش مركز تحقيقات ساختمان و مسكن در اين نشست گفت: اين مركز تاكنون 500 آزمايش در زمينه هاي مختلف ايمني در برابر آتش و خواص فيزيكي، مكانيكي و حرارتي بر روي بلوك پلي استايرين انجام داده است كه نتايج آن را به صورت ضوابط فني توليد در اختيار كارخانه هاي معتبر توليد كننده اين محصول قرار داده است.
    وي اما تصريح كرد: اين محصول به رغم مزايايي كه دارد، اما استفاده ناصحيح از آن مي تواند ايمني ساختمان را به خطر بيندازد.
    بختياري با اشاره به اينكه استفاده از پلي استايرين در بلوك سقفي و سيستم تيرچه بلوكي در جهان سابقه ندارد، گفت: استاندارد كردن اين موضوع مشكل فراروي مركز و موسسه استاندارد است.
    مدير بخش آتش مركز تحقيقات ساختمان (وابسته به وزارت مسكن) درباره نحوه توليد يونوليت هاي ساختماني در كشور گفت: فقط 13 كارخانه اين محصول را تحت نظارت ما توليد مي كنند.
    وي خاطرنشان كرد: فاصله زياد بين قيمت فروش يونوليت هاي مجاز با يونوليت هاي غيراستاندارد باعث شده مابقي كارخانه ها علاقه اي به كسب مجوز فني نداشته باشند، چون برخي سازنده ها همچنان به دنبال مصالح ارزان قيمت هستند.
    در نشست ديروز سيداحمد لطفي زاده نماينده شوراي مركزي نظام مهندسي كشور با انتقاد از شيوه فعلي ساخت وساز در كشور گفت: ابزار قانوني لازم براي اجبار سازنده ها به استفاده از مجريان حائز صلاحيت، ضعيف عمل مي كند و از سوي ديگر نظام مهندسي چون تشكل محسوب مي شود بيش از اين نمي تواند پيگير تحقق اين موضوع باشد.
    
    

دود، گاز سمي، ساختمان هاي جديد
    براساس گزارش دنياي اقتصاد، پرويز رزميان فر معاون آموزش سازمان آتش نشاني نيز در اين نشست درباره اثرات سوءاستفاده از پلي استايرين در سقف طبقات ساختمان ها گفت: موادي كه از پلي استايرين توليد مي شود از نظر پايداري در برابر حريق بسيار ضعيف است. وي افزود: سرعت پيشروي حريق در بلوك هاي پلي استايرين بسيار زياد است و با توجه به اينكه ماده جامدي كه به عنوان مصالح ساختماني استفاده مي شود بايد پايداري شكلي در برابر حرارت داشته باشد، اما پلي استايرين در برابر حرارت، سريع به شكل سيال در مي آيد.
    معاون سازمان آتش نشاني تاكيد كرد: در ساختمان بايد محصولاتي به عنوان مصالح ساختماني استفاده شود كه در اثر سوختن خطرناك نباشند، اين در حالي است كه دود و گاز سمي متصاعد شده از سوختن پلي استايرين بسيار بالاست.
    رزميان فر همچنين گفت: در حال حاضر اكثر ساختمان هايي كه با اين نوع بلوك هاي سقفي ساخته شده اند، ناايمن هستند.
    
    بخشنامه شهرداري تهران
    دهكردي نماينده معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران در نشست علمي، بررسي آثار سوء كاربرد پلي استايرين در ساخت وساز از ابلاغ بخشنامه اي به شهرداري مناطق 22گانه تهران خبر داد كه به موجب آن تنها استفاده از بلوك سقفي پلي استايرين نوع كندسوز شده و خود خاموش شونده كه توسط 13 كارخانه داراي مجوز فني توليد شده اند، در سقف طبقات مجاز است.
    به موجب بخشنامه شهرداري تهران، مهندسان ناظر و ماموران ناحيه اي شهرداري وظيفه دارند بر نحوه اجراي مفاد بخشنامه نظارت كنند. فريدون بلغاري مدير بخش تدوين استاندارد موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي كشور نيز در نشست ديروز گفت: به زودي استاندارد مربوط به بلوك سقفي پلي استايرين را تدوين مي كنيم و بعد از ابلاغ آن كارخانه هاي توليدكننده سه ماه فرصت دارند مطابق با استاندارد توليد كنند.
    
    منع وجود پلي استايرين را دنبال مي كنيم
    براساس گزارش دنياي اقتصاد، رييس سازمان نظام مهندسي كشور استفاده از مواد پلي استايرين در ساختمان ها را به هيچ وجه مجاز نمي داند و در مورد استفاده از اين مواد اشتعال زا و داراي دود سمي و خفه كننده مي گويد، بايد هرچه سريع تر «منع وجود» پلي استايرين را بسيار جدي و قانوني دنبال كنيم و با استفاده كنندگان اين مواد نيز بايد به شدت برخورد و آنها را با جريمه هاي سنگين روبه رو كرد.
    سيدمحمد غرضي درباره اينكه چرا تاكنون قوانين سختي براي مقابله با استفاده از مواد پلي استايرين وضع نشده مي گويد: متاسفانه آگاهي نداشتن مصرف كنندگان سبب شده تا نتوانيم اين قوانين را وضع كرده و بايد توجه داشت اين روابط عمومي ها و ساير ارگان هاي اطلاع رساني هستند كه مي بايست موضوع آثار سوء و خطرات استفاده از پلي استايرين در ساختمان را به آحاد جامعه اطلاع دهند، پس از آن بايد به وضع قانون پرداخت و انتظار داشت كه مصرف كنندگان آن را رعايت نمايند. بنابراين استفاده از اهرم هاي قانوني در پيشگيري از مصرف مواد پلي استايرين آخرين راه است.
    
    
    يونوليت از هر نوعي در سازه نبايد استفاده شود
    سازمان آتش نشاني با اشاره به چندين فقره آتش سوزي در ساختمان هاي در حال ساختي كه به جاي بلوك سفالي يا بتوني از بلوك هاي پلي استايرين براي پر كردن فضاي ميان تيرچه هاي سقف استفاده كرده اند، اعلام كرد: استفاده از بلوك پلي استايرين از هر نوعي در سازه ساختمان ممنوع است.
    اين سازمان در گزارشي مكتوب آورده است: «پلي استايرين انبساطي (Expanded poly styrene) يا همان يونوليت با توجه به فرآيند توليد و ماهيت پلي استايرين از پليمرهاي بسيار قابل اشتعال بوده كه از سرعت سوخت بالاو شاخص اكسيژن 1/0 برخوردار است به همين دليل در مقادير اكسيژن كمتر از هوا نيز به راحتي مي سوزد.
    اما تحقيقات ما نشان داده استفاده از مواد ديرسوزكننده (Flame retardant) در فرآيند توليد پلي استايرين توانسته بلوك پلي استايرين را به ماده اي كندسوز و خود خاموش شونده تبديل كند.» سازمان آتش نشاني تهران در ادامه اين گزارش تاكيد مي كند: «استفاده از پلي استايرين آغشته به مواد ديرسوزكننده (FR-EPS) فقط در قسمت هاي دكوراسيون ساختمان مجاز است و استفاده از آن ها براي كاربرد در سازه هاي ساختمان (بلوك هاي پركننده فضاي ميان تيرچه هاي سقف) مجاز نبوده و مورد تاييد اين استاندارد نمي باشد.
 

 روزنامه دنياي اقتصاد، شماره 1712 به تاريخ 24/10/87، صفحه 7 (مسكن و عمران)